klik op de foto
(kunt u het niet goed lezen, lees dan de getypte tekst onder deze foto)

Kapelberg - Onze Lieve Vrouw ter Nood Gods 

In 1312 kocht de cistercienzerabdij Camp, dat in Kamp-Lintfort te Duitsland gelegen was,
grond in Bergharen, waaronder ook deze berg: Molenberg. Een groep monniken kwam
hierheen om de grond te bewerken en woonde in een boerderij, ook wel een uithof genoemd.
De cistercienzers gaven hun Mariadevotie door aan de dorpelingen, in het bijzonder de
verering van de Moeder van Smarten: Onze Lieve Vrouw ter Nood Gods. Het beeld, de piëta,
stond hier in een kapel. Vandaar: ˈKapelbergˈ. Mensen van heel het Land van Maas en Waal
en verder pelgrimeerden naar Onze Lieve Vrouw ter Nood Gods om bij haar te bidden en
steun te vinden. In een testament uit 1561 is hierover voor het eerst geschreven.

Met de Reformatie in 1517 werd het steeds moeilijker voor katholieken om in het openbaar
hun geloof te beleven. In 1582 werd het zelfs verboden om openlijk katholiek te zijn. Toch
bleven er pelgrims naar de Kapelberg komen om Maria te begroeten. Ondanks klachten van
protestanten en druk van overheidswege. Vanwege het grillige religieuze klimaat verkochten
de cistercienzers in 1622 hun grond en goederen en vertrokken. In die tijd kwam van de
overheid het bevel om alles wat in de openlucht herinnerde aan katholieke praktijken te
vernielen of te verwijderen. De kapel is toen gesloopt en de piëta is in veiligheid gebracht
bij de katholieke adel in het kasteel van Hernen.

De verering van Onze Lieve Vrouw ter Nood Gods kon echter niet uit de harten van de
gelovigen worden verdreven. De verering van de Moeder van Smarten richtte zich nadien
op een lindeboom: ˈˈt Heilig Bumkeˈ. Dat weten we omdat er in 1839 een dominee was,
die kritiek had op deze vorm van volksreligiositeit. Men bad er voor de zieken op voorspraak
van Maria en bond een kousenband in de boom om als het ware de koorts af te binden.
Met name in de Goede Week en met Allerzielen werd de Kapelberg goed bezocht.
Vrouwen baden er de rozenkrans. En als op Paaszaterdag de zon opkwam, zong
men: ˈVespere autem Sabbatiˈ, een antifoon dat voorafgaat aan het Magnificat en
verhaalt over de vrouwen bij het lege graf van Jezus. Op zondagmiddag werd na
het lof de rozenkrans gebeden met de eerste communicantjes. 

De katholieken mochten vanaf 1795 weer openlijk hun geloof beleven en stonden sterk met de hulp
van het bisdom dat in 1853 weer in ere hersteld was. In 1926, gedurende de periode van het ˈRijke
Roomsche levenˈ, ontstond het idee om de Kapelberg als vanouds in te richten. De piëta, dat in
het kasteel en later in de kerk van Hernen had gestaan, is in 1927 weer terug naar Bergharen
gekomen en in de parochiekerk geplaatst. Het kwam pas echt thuis op de Kapelberg toen het
in 1939 in de tijdelijke veldkapel geplaatst werd. Want in 1948 is de huidige kapel ingezegend
en vanaf toen had Onze Lieve Vrouw daar haar plaats. 

Typerend voor die tijd was dat een bedevaartsoord ook een kruisweg hoorde te hebben.
Rondom de veldkapel was reeds een eenvoudige kruisweg aangelegd, maar een meer solide
kwam er met de bouw van de huidige kapel. Kunstenaar J. Maris ontwierp en maakte deze
kruisweg. De dertiende statie week echter af van de andere staties. Het betrof een kruis met
een beeld van Maria daaronder. Door invloeden van buitenaf was deze statie al snel toe aan
vervanging. Een leerlinge van Maris, E. Tervoort, heeft toen in de stijl van de andere staties
de huidige dertiende statie ontworpen. 

Nadat de Kapelberg in ere hersteld was, zijn de kousenbanden uit de lindeboom gehaald.
Niet langer hoefden pelgrims zich nog te richten tot een boom om de voorspraak van
Onze Lieve Vrouw ter Nood Gods. Toch bleef ˈˈt Heilig Bumkeˈ centraal op de Kapelberg staan,
totdat een storm hem in 1964 velde. De wortels van de oude linde zijn nooit uit de grond gehaald.
Daaruit is een boom gegroeid, die nog altijd een bijzondere plaats neemt op de Kapelberg. 

In 1997 is de eeuwenoude piëta gerenoveerd en ter bescherming in de kerk gezet.
Een replica heeft haar plaats overgenomen in de kapel. Van mei tot Maria Hemelvaart
worden de kerkdiensten op de zaterdagavond hier gevierd in plaats van in de parochiekerk.
Vanaf het ontstaan van de Kapelberg tot in het heden is de Kapelberg toevluchtsoord voor
velen geweest. De jaarlijkse Maas en Waalse bedevaart met Maria Hemelvaart getuigt
daarvan als ook de vele kaarsjes die nog dagelijks aangestoken worden.