Johannes de Doper

Johannes de Doper (ook: St. Jan de Doper) (circa 7 v.Chr. - voor 36) was volgens het christendom en de islam een profeet. Hij zou omstreeks het jaar 30 in de provincie Judea hebben gepredikt. Zijn moeder Elisabeth was verwant met Maria. Vanwege het leeftijdsverschil veronderstelt men dat Elisabeth de tante van Maria was. Johannes de Doper komt zowel in het Evangelie als in de Koran voor.

Aangezien Johannes de Doper in veel religies een profeet is, zijn er uiteenlopende dingen over hem beweerd. De oudste bronnen over zijn leven zijn de werken van de vier evangeliën in het Nieuwe Testament.

De verwekking en geboorte van Johannes wordt in het Evangelie volgens Lucas beschreven. Johannes werd daarin een half jaar vóór Jezus geboren. Volgens deze evangeliën was Johannes de enige zoon van de priester Zacharias en zijn vrouw Elisabeth. De geboorte van Johannes de Doper wordt gevierd op 24 juni.

Johannes was een goed man. Hij riep de Joden op deugdzaam te leven, tegenover elkaar gerechtigheid te betrachten, en eerbied tegenover God, en zich door hem te laten dopen. Johannes verkondigde de boodschap van bekering en verlossing van alle zonden door de doop. Hij had veel volgelingen en veel mensen lieten zich door hem in de Jordaan dopen. Hij leidde een ascetisch bestaan in de woestijn, ging slechts gekleed in een kameelharen mantel en voedde zich met sprinkhanen en wilde honing. Tijdens een van zijn doopsessies kwam Jezus naar hem toe, die zich door hem liet dopen. Mattheüs vertelt dat Johannes Jezus direct herkende. Aanvankelijk weigerde hij Jezus te dopen - het zou eerder andersom moeten gebeuren. In het evangelie van Johannes staat dat Jezus pas door Johannes als het Lam van God werd herkend op het moment dat Hij gedoopt werd, doordat de Heilige Geest als een duif op Hem neerdaalde.

Johannes' prediking moet lang geduurd hebben, want zelfs jaren na Johannes' dood was zijn doop zelfs buiten Judea bekend en bekender dan die van Jezus.

Zowel in de evangeliën als in Josephus' geschiedenis staat dat Johannes werd gedood door Herodes Antipas, de viervorst van Galilea. Josephus' verslag zegt dit: Toen de mensen massaal toestroomden en ze door naar zijn woorden te luisteren bovenmate opgewonden werden, werd Herodes bang. Hij vreesde dat iemand die over zoveel overredingskracht beschikte, de mensen wel eens tot opstand zou kunnen oproepen. Het leek er namelijk op dat ze in alles zijn raad volgden. Hij vond het veel beter om, voordat er revolutie en ellende van zou komen, zelf het initiatief te nemen en de man te doden dan om pas als het eenmaal zover was in te grijpen. Dus werd Johannes opgepakt, naar het fort Machaerus (Perea) overgebracht, en daar gedood.